Türkiye–Çin Enerji İş Birliği: Maden, Nükleer ve Yenilenebilir Enerji Projeleri Ele Alındı
Kaynak: Reuters – 21 Mayıs 2025
Kategori: Enerji / Ekonomi / Uluslararası İlişkiler
Yazan: Türkiye–Çin Stratejik Araştırmalar Merkezi Haber Servisi
Ankara–Pekin Enerji Diyaloğunda Yeni Aşama
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Çin Halk Cumhuriyeti’ni kapsayan resmi ziyaretinde, enerji alanındaki stratejik projeler üzerine yüksek düzeyli görüşmeler gerçekleştirdi.
Reuters’in haberine göre, Türk heyeti ile Çinli mevkidaşları arasında maden, nükleer enerji ve yenilenebilir kaynaklar üzerine geniş kapsamlı iş birliği konuları ele alındı.
Görüşmeler sonunda, iki ülke arasında “Enerji Dönüşümü ve Sürdürülebilir Teknoloji İş Birliği Ön Mutabakatı” imzalandı. Bu anlaşma, özellikle kritik minerallerin tedariki ve enerji üretiminde yerli teknoloji kullanımını hedefliyor.
Üçüncü Nükleer Santral İçin Çin Formülü
Türkiye’nin üçüncü nükleer enerji santrali projesi, görüşmelerin en dikkat çeken başlıklarından biri oldu.
Sinop ve Trakya bölgelerinde değerlendirilmekte olan projede, Çin’in Hualong One (HPR1000) reaktör teknolojisi öne çıkıyor.
Bakanlık kaynakları, Çin’in dev enerji şirketi China National Nuclear Corporation (CNNC) ile teknik temasların sürdüğünü, fizibilite çalışmaları ve çevresel etki değerlendirmelerinin tamamlanmak üzere olduğunu belirtti.
“Türkiye’nin enerji arz güvenliğinde nükleer enerji payını artırmak, hem karbon nötr hedefimize hem de dışa bağımlılığın azaltılmasına katkı sağlayacak,”
diyen Bakan Bayraktar, projenin 2035’e kadar üretime geçmesinin planlandığını söyledi.
Kritik Mineraller ve Batarya Üretimi Gündemde
Enerji dönüşümünün en önemli bileşenlerinden biri olan kritik mineraller (lityum, nikel, kobalt, grafit) konusu da masadaydı.
Türkiye’nin Eskişehir, Niğde ve Çankırı bölgelerinde bulunan nadir toprak elementi rezervleri, Çinli şirketlerle ortak işleme projelerine açılıyor.
Çinli CATL ve Ganfeng Lithium şirketleri, Türkiye’de batarya montaj ve geri dönüşüm tesisleri kurma yönünde ilgi gösteriyor.
Bu tesislerin, hem elektrikli araç bataryalarında hem de yenilenebilir enerji depolama çözümlerinde kullanılması hedefleniyor.
Ayrıca Eti Maden ve Çinli madencilik grubu Tianqi Mining arasında lityum işleme teknolojisi üzerine bir Ar-Ge iş birliği protokolü gündeme geldi.
Finansman ve Ortaklık Modeli
Projelerin finansman yapısında, Çin’in Asya Altyapı Yatırım Bankası (AIIB) ve China Development Bank (CDB) gibi kuruluşlarının devreye girmesi planlanıyor.
Türk tarafı, projelerde en az %40 yerli üretim katkısı şartı üzerinde ısrarcı.
Bakanlık yetkilileri, önümüzdeki aylarda Türkiye’de faaliyet gösteren enerji şirketleriyle ortak girişim (JV) modellerinin netleşeceğini bildirdi.
Bu modellerin ilk örneği olarak, Yenilenebilir Enerji Teknoloji Üssü (YETÜ) adıyla bir Türk–Çin Ar-Ge merkezinin kurulması öngörülüyor.
Yenilenebilir Enerjide Hedef: 120 Bin MW
Anlaşma kapsamında, 2035 yılına kadar Türkiye’nin toplam 120.000 MW yenilenebilir enerji kapasitesine ulaşması için Çinli teknoloji ortaklarının destek vereceği belirtildi.
Çinli Goldwind, Dongfang Electric, PowerChina gibi şirketler, Türkiye’de rüzgar türbini ve güneş paneli üretimi için fizibilite çalışmaları yürütüyor.
Uzmanlara göre bu iş birliği, Türkiye’nin yeşil dönüşümünde yeni bir sayfa açabilir.
“Bu anlaşma, sadece enerji değil, teknoloji paylaşımı açısından da tarihî bir dönüm noktası olabilir,”
diyen enerji uzmanı Prof. Dr. Halil Güler, ortaklığın Türkiye’yi “bölgesel enerji üretim merkezi” haline getireceğini vurguladı.
Türkiye–Çin Enerji İlişkilerinde Stratejik Derinleşme
Son beş yılda, iki ülke arasında enerji alanındaki temasların sıklığı dikkat çekiyor.
2024’te imzalanan Madencilik İş Birliği Mutabakat Zaptı ve 2025’teki Nükleer Enerji Çalışma Grubu toplantısı, bu sürecin kurumsal çerçevesini oluşturdu.
Yeni mutabakatla birlikte, Türkiye–Çin enerji ilişkilerinde şu alanlarda ortaklık hedefleniyor:
- Nükleer enerji üretimi ve güvenliği
- Yenilenebilir enerji ekipman üretimi
- Kritik madenlerin sürdürülebilir işletilmesi
- Batarya ve enerji depolama teknolojileri
📅 Haber Tarihi: 21 Mayıs 2025
🖋️ Hazırlayan: Türkiye–Çin Stratejik Araştırmalar Merkezi – Enerji Analiz Ekibi
🔗 Kaynak: Reuters – “Turkey, China discuss mining, nuclear, renewable energy during minister’s visit”